Κένυα: Πλούσιοι εναντίον των φτωχών

Εμφύλιος πόλεμος, φυλετικές εκκαθαρίσεις ή γενοκτονία είναι η αιματηρή κρίση που μαστίζει την Κένυα τον τελευταίο ενάμιση μήνα;

Η εκπρόσωπος της Ουάσιγκτον, υπεύθυνη για την Αφρική, Τζεντάγια Φρέιζερ χαρακτήρισε την κατάσταση «καθαρά φυλετική εκκαθάριση» σε βάρος της φυλής Κικούγιου, του προέδρου Μουάι Κιμπάκι, από μέλη των αντίπαλων φυλών Λούια, Λούο και Καλετζίν που συστρατεύονται στο πλευρό του Ράιλα Οντίνγκα.

Δυτικοί διπλωμάτες και πολιτικοί αναλυτές τόλμησαν να την συγκρίνουν με τη γενοκτονία της Ρουάντα, μια άποψη που κατέρρευσε γρήγορα από τις μεγάλες διαφορές. Η πιο πρόσφατη άποψη, ωστόσο, του καθηγητή του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Ντέιβιντ Αντερσον, μιλά για τυπική περίπτωση πολιτικής βίας και σύγκρουσης προσωπικών συμφερόντων ανάμεσα στον Κιμπάκι και τον Ράιλα Οντίνγκα.

Ο πόλεμος των δύο ανδρών ξεκίνησε το 2005 όταν ο κενυάτης πρόεδρος δεν τήρησε τη συμφωνία που είχε κάνει με τον τότε σύμμαχό του στην κυβέρνηση, Οντίνγκα, για από κοινού διαχείριση της εξουσίας. Η γέννηση της Πορτοκαλί Δημοκρατικής Κίνησης, που συγκέντρωσε γύρω της τις φυλές Καλετζίν, Λούια και Λούο, από την οποία προέρχεται ο Οντίνγκα, ήταν η απάντηση στη ματαιοδοξία του προέδρου να κρατήσει δική του όλη την εξουσία.


 Οι φυλετικές συγκρούσεις που έχουν στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερους από χίλιους ανθρώπους και έχει οδηγήσει στην προσφυγιά άλλες 300.000 είναι ουσιαστικά μάχες ανάμεσα σε πλούσιες και φτωχές φυλές: Η νοθεία στις εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου ήταν η ευκαιρία που περίμεναν οι μικρότερες φυλές για να διεκδικήσουν τη γη τους, που δόθηκε σε λάθος χέρια μετά την αποχώρηση των Βρετανών το 1963.

Το γεγονός ότι οι δολοφονίες, οι βιασμοί γυναικών και οι συγκρούσεις στους δρόμους δεν έχουν εξαπλωθεί σε ολόκληρη της Κένυα, αντίθετα περιορίζονται γύρω από την πλούσια κοιλάδα του Ριφτ, καταρρίπτει την άποψη ότι πρόκειται για εμφύλιο πόλεμο.

Η ιστορία πηγαίνει πίσω στο 1963 όταν αποχώρησαν από την Κένυα οι βρετανοί αποικιοκράτες και η χώρα ανακήρυξε την ανεξαρτησία της. Η κοιλάδα, γνωστή ως τα «λευκά Χάιλαντς» της Κένυας, κατοικείτο από τις φυλές των Μασάι και των Καλετζίν. Παραχωρήθηκε, όμως, από τους λευκούς στη φυλή των Κικούγιου, την πολυπληθέστερη φυλή της Κένυας που διαθέτει σήμερα ευμάρεια και πολιτική δύναμη.

Οι σημαντικότεροι σύμμαχοι του Κιμπάκι είναι άλλωστε η «ανερχόμενη μαφία της Κένυας», όπως αποκαλείται μια ομάδα πολυεκατομμυριούχων επιχειρηματιών της φυλής των Κικούγιου που τον στηρίζουν, με αντάλλαγμα επικερδείς συμφωνίες στον τουρισμό, τη γεωργία, την αγορά εκτάσεων και τις μεταφορές.

Αναλυτές υποστηρίζουν ότι μετά το 2002 η ομάδα αυτή των σημερινών 70χρονων, πολλοί από τους οποίους είναι παλιοί φίλοι και συμφοιτητές του προέδρου, ελέγχουν την ανερχόμενη οικονομία της χώρας και σημαντικές κυβερνητικές θέσεις. Ανάμεσά τους ο υπουργός Αμυνας, ο πρύτανης του πανεπιστημίου του Ναϊρόμπι και αρκετοί μεγαλοεπιχειρηματίες.

Οι ταραχές, λοιπόν, στην κοιλάδα Ριφτ ήταν αναμενόμενες, καθώς παρόμοια περιστατικά είχαν παρατηρηθεί το 1992, το 1997 και το 2001, που οδήγησαν και στην άνοδο του Κιμπάκι στην εξουσία ύστερα από 24 χρόνια διακυβέρνησης του προέδρου Ντάνιελ Αραπ Μόι.

Η ειρήνη στην Κένυα, όπως και στις περισσότερες αφρικανικές χώρες, είναι ένα λευκό περιστέρι που ασφυκτιά στα άπληστα χέρια φιλόδοξων ηγετών. Οπως του Μουάι Κιμπάκι, που δυτικοί πολιτικοί αναλυτές τον κατηγορούν ότι παίζει «ρώσικη ρουλέτα» με τη δημοκρατία της Κένυας. Το ίδιο όμως ισχύει και για τον φιλόδοξο Οντίνγκα.